بررسی پارچه و الیاف آن به کمک طیف سنجی رامان
در حوزه پزشکی قانونی تلاش می‌شود تا نمونه بدون آسیب آنالیز شود. اما این کار با متدهای پیشین گاهی دشوار است و در نهایت نمونه آسیب می‌بینید. در این بین روش‌های طیف سنجی می‌تواند بدون آسیب به نمونه، آن را آنالیز کند. یکی از این روش‌ها طیف سنجی رامان است. مناسب‌ترین دستگاه برای این مورد، میکرو طیف سنج رامان است. برای آنالیز نمونه‌ها در این روش نیازی به آماده‌سازی نمونه نیست. همچنین به محیط‌هایی که در آن رطوبت یا آب وجود دارد، حساس نیست و اندازه‌گیری‌ها بدون مشکل انجام می‌گیرد. علاوه بر این از روی پلاستیک و شیشه، طیف رامان نمونه به دست می‌آید. یکی دیگر از ویژگی‌هایی که رامان دارد این است که نمونه در حجم کم و اندازه کوچک نیز قابلیت آنالیز را دارد. زیرا قطر باریکه لیزر در حد میکرونی است. به همین دلیل می‌تواند نمونه‌های میکرونی را از هم تفکیک کند. تکنیک‌های اسپکتروسکوپی دیگری نیز در حوزه علوم پزشکی و طیف سنجی در علوم جنایی به کار می‌رود. اما همان طور که در شکل ۱ نشان داده شده است، پرکاربردترین این تکنیک‌ها طیف سنجی UV-Vis و رامان است.
یکی از مواردی که در پزشکی قانون بررسی می‌شود، پارچه و الیاف به جا مانده از جرم و جنایت است. تفکیک پارچه‌ها و الیاف به جا مانده در صحنه جرم می‌تواند به پیدا شدن مظنون کمک کند. در ادامه کاربرد طیف سنجی رامان را برای آنالیز پارچه و الیاف بیشتر بررسی خواهیم کرد. پس همراه ما باشید.
تفکیک الیاف طبیعی و مصنوعی به کمک طیف سنجی رامان
پارچه‌ها بر اساس ساختار شیمیایی که دارند به کمک اسپکتروسکوپی رامان به راحتی تفکیک می‌شوند. پارچه‌ها از دو نوع الیاف طبیعی و مصنوعی ساخته می‌شوند. الیاف‌های طبیعی از گیاهان یا بافت حیوانات به دست می‌آیند. الیاف مصنوعی نیز همان طور که از نامش پیداست از طریق فرآیند شیمیایی در صنعت نساجی تولید می‌شوند. هر دو دسته دارای ساختارهای مولکولی متفاوتی هستند. همین امر سبب می‌شود تا به راحتی به کمک طیف سنج رامان اندازه‌گیری شوند. حتی به کمک رامان می‌توان پارچه‌هایی با الیاف گیاهی و الیافی حیوانی را تفکیک کرد. این ناشی از قدرت آنالیز رامان است. در شکل ۲ طیف رامان پارچه کتان (الیاف گیاهی) و ابریشم (الیاف حیوانی) نشان داده شده است.
بررسی رنگ پارچه‌ها و الیاف در پزشکی قانونی
در پزشکی قانونی چندین مورد وجود داشته که لباس مجرم و قربانی همرنگ بوده است. بنابراین تفکیک این دو پارچه از هم دشواری‌های فروانی دارد. رنگ‌هایی که برای رنگ آمیزی پارچه‌ها به کار می‌روند، اغلب دارای پیوند‌های مولکولی غیر قطبی هستند. بنابراین طیف سنجی رامان به یک تکنیک تحلیلی بسیار خوب برای تمایز بین رنگ‌های پارچه و الیاف تبدیل شده است. درصد بیشتر پیک‌های رامانی که از پارچه به دست آمده، مربوط به رنگدانه‌های موجود در پارچه است. درصد کمی از پیک‌ها نیز ناشی از پلیمر موجود در الیاف پارچه بوده و ضعیف‌تر هستند. به عنوان مثال در شکل ۳ طیف رامان یک رشته الیاف رنگ شده (آبی رنگ)، طیف رامان رنگدانه آبی و الیاف بدون رنگ نشان داده شده است. همان طور که می‌بینید درصد زیادی از پیک‌ها مربوط به رنگدانه است.
جمع بندی
در حوزه پزشکی قانونی از طیف سنجی رامان و UV-Vis بیشتر از سایر روش‌ها استفاده می‌شود. ما در این مقاله به کمک طیف سنجی رامان طیف پارچه را بررسی کردیم. دیدیم که به طور کلی انواع پارچه‌ها را می‌توان به این روش تفکیک کرد. علاوه بر این پارچه‌هایی که از الیاف گیاهی و الیاف حیوانی بافته شده‌اند، قابل تفکیک هستند. همچنین بیان کردیم که در برخی موارد ممکن است رنگ لباس مجرم وقربانی یکی باشد. در این صورت چون ساختار شیمیایی رنگ‌ها از هم متفاوت است، به راحتی می‌توان با طیف سنجی رامان آن الیاف را آنالیز و از هم جدا کرد.
منابع
۱-https://zaya.io/1wn5o
۲-https://zaya.io/bc3bu
