واژه نامه
Abscissa
بعد افقی : محور افقی (x) نمودار و به طور معمول ، طول موج یا مقیاس عدد موج یک طیف را تعیین می کند.
Accuracy
دقت: معیاری برای توافق بین مقدار ماده ای که توسط یک روش تحلیلی تعیین شده و مقدار “واقعی” آن ماده در نمونه است. از آنجا که ممکن است مقدار “واقعی” ناشناخته باشد ، با استفاده از روش آنالیزی مرجع ( روشی که می توان صحت آن را تخمین زد ) تقریب زده میشود. اگر به مقدار کافی متوسط گیری انجام شود، می توان تقریب غلظت حل شونده “واقعی” ای را بهبود بخشید. در کالیبراسیون طیف سنجی ، دقت معمولاً به صورت خطای استاندارد برآورد (SEE) یا خطای استاندارد پیش بینی (SEP) به صورت آماری بیان می شود که مقدارتوافقی را بین روش تحلیل طیفی و مقدار مرجع که با روش مرجع تعیین می شود، اندازه میگیرد. این خطا معمولاً به دستگاه نسبت داده می شود ، اگرچه در حقیقت ، واریانس خطای دستگاه و روش مرجع است. دقت در مورد کالیبراسیون عملکرد دستگاه، توافق بین مقدار یک پارامتر اندازه گیری شده (به عنوان مثال ، طول موج ، مقدار نورسنجی یا خطی بودن) با مقادیر تأیید شده یک استاندارد مرجع است.
Achromat (lens)
لنز آکرومات: لنزی که برای محدود کردن اثر ابیراهی رنگی و کروی طراحی شده است. تصحیح برای دو طول موج انجام می شود.
Active detector
آشکارساز فعال: یک سیستم آشکارساز فوتون که به برق الکترونیکی احتیاج دارد تا فوتونها را در فرکانسهای مختلف شناسایی کرده و تغییری در سیگنال الکترونیک بر اساس فوتون یا شار انرژی الکترومغناطیسی که به عنصر تشخیص دهنده فعال برخورد می کند، ایجاد کند. عناصر آشکارساز شامل فوتوکاتد ، فوتودیود ، آشکارسازهای نوری و دستگاه های بار جفت شده (CCD)ها هستند. مواد شامل سیلیکون (Si)، کادمیوم روی تلورید (CdZnTe) ، کادمیوم جیوه تلورید(MCT،HgCdTe)، ایندینیم گالیم آرسناید (InGaAs) ، سولفید سرب (PbS) ، دیودهای ساطع کننده نور(LED) ، ایندیوم آنتیمونید (InSb) و ژرمانیم (Ge) هستند.
Analog
Analysis
آنالیز: تعیین مقدار کمی (آنالیزهای کمی) یا کیفی (آنالیزهای کیفی) یک ماده خاص (که آنالیز شونده هست) موجود در نمونه، که معمولاً به صورت درصد وزنی ماده مورد تجزیه بیان می شود. توجه داشته باشید که طیف سنجی مستقیماً یک واحد کسری حجمی را اندازه گیری میگیرد، نه یک واحد کسری وزنی. همچنین ممکن است شخص در مورد عملکرد نوری یک طیف سنج برای تعیین سطح عملکرد نوری ، مکانیکی و الکترونیکی آن تجزیه و تحلیل انجام دهد. این یک تعریف کلی است و به تجزیه و تحلیل داده ها اشاره نمی کند.
Analyte
ماده مورد تجزیه: ماده خاص (ترکیبی) یا گونه های شیمیایی مورد نظر که کسری از یک نمونه فیزیکی را با استفاده از یک روش تحلیلی تعیین میکند.
Anharmonicity
ناهماهنگی: تفاوت در انرژی ارتعاشی از یک مدل نوسانگر هارمونیک کامل (نظری). توجه داشته باشید که به دلیل ناهماهنگی ، فرکانسهای اندازه گیری شده فرعی برای طیف های ارتعاشی به علت تأثیر انرژی منفی ناهماهنگی ، کمی کمتر از مقدار محاسبه شده یا مقادیر نظری آنها است. به دلیل وجود ناهماهنگی ، فرکانسهای دقیق چندگانه برای باندهای هارمونیک در طیف رامان دقیقاً در فرکانس مشخص شده توسط تقریب نوسانگر هارمونیک نظری رخ نمی دهد.
Anisotropy
ناهمسانگردی: خاصیتی انعکاسی است که در آن انرژی برای تمام زوایای مثبت بازتاب یکسان نیست. بنابراین ، انرژی منعکس شده برای زاویه های مختلف بازتاب از یک سطح متفاوت است.
Anti-Stokes shift
شیفت آنتی استوک: اثر رامان را ببینید.
Apochromat (lens)
لنز آپوکرومات: لنزی که ابیراهی رنگی و کروی را بهتر از لنزهای آکرومات اصلاح میکند. تصحیح برای سه طول موج انجام می شود.
Apodization or apodization function
تابع Apodization : تابعی که برای از بین بردن اثر موج در اطرف قله¬های طیفی یا باندهای ایجاد شده به دلیل استفاده از تبدیل فوریه یک شکل موج، استفاده می شود. این موج¬ها با اعمال یک تابع در داده های طیفی برای تولید موج های کوچکتر و پهنای قله های کمی گسترش یافته به حداقل می رسند.
At-line
بر خط : اصطلاحی است که برای توصیف ابزاری استفاده می شود که به صورت شیمیایی کمیت و یا کیفیت مواد را تقریباً در زمان واقعی (همان لحظه ای که تولید می شوند) در نزدیکی خط تولید ارزیابی می کند. به طور کلی ، یک مقدار از نمونه از خط تولید گرفته شده و به یک موقعیت آنالیز برای ارائه نمونه به یک دستگاه منتقل می شود.
Backscattering
پس پراکندگی: بازتاب امواج نور در جهت تابش آنها. در اندازه گیری رامان ، این اصطلاح به هندسه ای گفته می شود که جمع آوری سیگنال با زاویه ۱۸۰ درجه نسبت به جهت لیزر فرودی انجام می شود.
Bandwidth
پهنای باند: این اصطلاح به پهنای کل در نیمه حداکثر (FWHM) ، پهنای خط ، یا وضوح طیفی یک اسپکتروفوتومتر اشاره دارد. همچنین به دامنه فرکانسی (طول موجی) یک دستگاه خاص که برای عملکرد در محدوده مشخص طراحی شده است ، اشاره دارد. همچنین ، به اختلاف بین کمترین و بیشترین فرکانس¬های مشخص شده از یک محدوده طیفی اندازه گیری شده اشاره دارد (یعنی فرکانس های بالا در مقابل فرکانس های پایین در یک محدوده طیفی).
Baseline correction
تصحیح پایه: طیف هایی که از نمونه تحت شرایط مختلف، از جمله اندازه ذرات یا میزان کدری مختلف یا توسط ابزارهای مختلف گرفته می شوند ممکن است محنی متفاوتی داشته باشند. مقایسه بصری یا ریاضی چنین طیف هایی ممکن است نیاز به یک اصلاح اولیه داشته باشد. این اصلاحات به طور کلی یک جابجایی تک نقطه یا چند نقطه ای ، تصحیح خطی یا اصلاحات چند جمله ای مرتبه اول یا دوم است. تصحیح تک نقطه ای و چند نقطه ای شامل جمع یا تفریق یک یا چند نقطه از خط مبنا است. تصحیحات خطی ، چند جمله ای یا سایر اصلاحات شامل انطباق چنین تابع ریاضیاتی به خط مبنا و سپس کم کردن خط یا منحنی منطبق شده از طیف ، تبدیل طیف های مقایسه ای به مقیاس دامنه و شکل پایه مشابه است.
Bias
بایاس: این اصطلاح به عنوان بایاس داده نیز شناخته می شود ، که به عنوان تفاوت میانگین بین مجموعه ای از آنالیزهای ابزاری و مجموعه مربوطه از مقادیر مرجع آزمایشگاهی تعریف می شود. یا مجموعه ای از نمونه ها ی اندازه گیری شده با استفاده از ابزار مقایسه یا روش تحلیلی . به طور عمومی تر، اختلاف میانگین بین دو مجموعه اندازه گیری شده بر روی یک نمونه یا نمونه ها است. همچنین مفهوم بایاس الکترونیکی یا انحراف بایاس آشکارسازها (تنظیم قدرت سیگنال) وجود دارد که در اینجا به آن پرداخته نمی شود.
Bit
بیت: مخفف رقم باینری. بیت کمترین مقدار یک عدد در سیستم عددی باینری است. این کوچکترین واحد اطلاعاتی است که یک کامپیوتر سنتی از پس آن برمی آید. یک بیت مربوط به خروجی دستگاه حالت جامد است که حالت “۰” (معمولاً ۰ ولت) یا حالت”۱″ (معمولاً ۵ ولت) را داراست. در مدارهای رایانه ای سنتی حالتهای میانی تعریف نشده است.
Blind duplicate
جفت کپی : داده های آزمایشگاهی مرجع مورد استفاده برای کالیبراسیون دستگاهها معمولاً با استفاده از روش آنالیز اولیه تحلیل می شوند – یعنی روشهایی که فقط به قوانین اساسی فیزیکی و ثابتهای فیزیکی کاملاً مشخص مانند وزن مولکولی بستگی دارند. بنابراین ، دقت چنین داده های آزمایشگاهی را نمی توان در مقایسه با داده های مرجع اندازه گیری کرد ، زیرا از لحاظ تئوری تکنیک دقیق تری وجود ندارد. با این وجود ، خطا در چنین داده هایی وجود دارد. میزان بزرگی خطا را می توان با مقایسه آزمایشگاهی با خودشان یا مقایسه با مقادیر گزارش شده از چند آنالیز مستقل از همان نمونه ، ارزیابی کرد. برای اطمینان از مستقل بودن آنالیز، نمونه های آزمایش باید تصادفی باشند تا تحلیلگر آزمایشگاه نتواند مقدارهای تکراری همان نمونه را تشخیص دهد. اگر چندین نمونه تکرار شود ، کافی است که هر یک را فقط دو بار ارسال کنید زیرا این روش داده هایی را برای محاسبه برآورد دقت آزمایشگاه فراهم می کند.
Boxcar apodization
آپودیزاسیونBoxcar: تابع آپادیزاسیونی هست که به تبدیل فوریه طیف های تداخلی اعمال میشود که ارتفاع و رزولوشن پیک (نصف پنای باند) را در مقایسه با سایر تابع های آپادیزاسیون به حداکثر می رساند. این تابع اغلب برای طیف سنجی مادون قرمز فاز گازی استفاده می شود. این یک تابع آپادیزاسیون با شکل موج مربعی است و برعکس تابع آپودیزاسیون مثلثی یا Happ-Genzel (تابع مثلثی صاف) است. این تابع گاهی موجب موجدار شدن طیف میشود.
Bright field
میدان روشن: تکنیکی که برای روشنایی نمونه¬ها در میکروسکوپ¬های نوری استفاده می¬شود. نور سفید از نمونه منتقل می شود و کنتراست در اثر تضعیف نور منتقل شده در مناطق متراکم نمونه ایجاد می شود.
Bright-Wigner-Fano (BWF)
Bright-Wigner-Fano (BWF): شکل خط نامتقارن یک باند رامان. هنگامی که ارتعاش های اندازه گیری شده با حالت های دیگر (حالت های زمینه) کوپل میشوند که دامنه طیفی آنها با هم همپوشانی دارد، چنین باندهایی مشاهده می شود. به عنوان مثال برای متناسب کردن شکل خط برای طیف رامان کربن بی شکل استفاده می شود.
Brillouin scattering
پراکندگی Brillouin: این پراکندگی هنگامی اتفاق می افتد که یک فوتون به یک محیط برخورد میکند و به یک فوتون پراکنده با انرژی کمی پایین تر، به اضافه یک فونون تبدیل میشود. توجه داشته باشید که فرکانس باریکه منعکس شده (فوتون پراکنده) کمی کمتر از فرکانس باریکه فوتون فرودی است. اختلاف فرکانس مربوط به فرکانس فونون¬های گسیل شده است.
Calibration curve
منحنی کالیبراسیون: نتایج رسم شده یک کالیبراسیون، معمولاً با مختصات دکارتی، با پارامتری مانند غلظت (در مولاریته) روی محور x ، در مقابل جذب یا پاسخ دستگاه روی محور y. ایجاد یک منحنی یا خط کالیبراسیون اغلب شامل استفاده از روشهای رگرسیون آماری است.
Coherent Raman scattering
پراکندگی رامان همدوس: جایی که مولکول¬های نمونه با همپوشانی دو لیزر با اختلاف فرکانسی که با رزونانس رامان در مولکول¬های نمونه مطابقت دارد، برانگیخته می شوند و بنابراین مولکول ها همه هم فاز (همدوس) می شوند. به عنوان مثال، طیف سنجی رامان آنتی استوک همدوس را ببینید.
Combination search
جستجوی ترکیبی: روشی برای انتخاب زیر مجموعه متغیرها از یک مجموعه بزرگتر با انجام کالیبراسیون آزمایشی با استفاده از ترکیبات مختلفی از متغیرها برای تشکیل هر زیر مجموعه، سپس انتخاب زیر مجموعه¬ای که دقیق ترین کالیبراسیون را ارائه میدهد. این مفهوم معمولاً به امتحان همه ترکیبات ممکن متغیرها تعمیم داده می شود و اغلب برای انتخاب طول موج مناسب برای کالیبراسیون رگرسیون خطی چندگانه استفاده می شود.
Confocal optics
اپتیک هم کانون: این اصطلاح برای دو عنصر نوری با کانون یکسان تعریف می شود، مانند یک جفت آینه کروی همسان با فتصله ای برابر با شعاع انحنای مربوطه، یک مجموعه دیافراگم با کانون یکسان یا یک جفت لنز همسان با کانون-های یکسان. برای میکروسکوپ کانفوکال ، نمونه و ادوات اپتیکی متمرکزساز در یک کانون قرار دارند. اگر از دیافراگم با روزنه¬های کانفوکال در میکروسکوپ کانفوکال استفاده شود، وضوح بیشتر امکان پذیر است، این روش برای تفسیرساختار سه بعدی نیز مفید است. روزنه ها در اینجا به عنوان عناصر نوری (مانند روزنه دوربین ) استفاده نمی شوند بلکه به عنوان فیلتر فضایی استفاده می شوند.
Constituent
سازنده: هر مولفه مجزایی از یک نمونه ، خصوصا مولفه ای که دستگاه می تواند برای آن کالیبره شود. همچنین به عنوان پارامتر یا ماده تشکیل دهنده محصول نیز نامیده می شود.
Correlation
همبستگی: تمایل دو مجموعه از اعداد به یکدیگر، برای کاهش یا افزایش یکدیگر. این گرایش معمولاً با ضریب همبستگی به صورت عددی بیان می شود. در بعضی از زمینه ها این اصطلاح معمولاً به عنوان همبستگی پیرسون یا r پیرسون شناخته می شود که به نام کارل پیرسون (۱۸۳۷–۱۹۳۶) نامگذاری شده است.
Correlation coefficient
ضریب همبستگی: اندازه گیری عددی همبستگی ، همانطور که در بالا توضیح داده شد. ضریب همبستگی باید همیشه بین -۱.۰ و+۱.۰ واقع باشد. برای کالیبراسیون دستگاه ها ضریب همبستگی باید مثبت باشد (+). جایی که دو متغیرقابل مقایسه وجود دارد ، یعنی X و Y با n تعداد داده های نقطه گذاری شده، ضریب همبستگی از عبارت زیر محاسبه می شود:
Correlation transform
تبدیل همبستگی: اصطلاحی است که برای توصیف فرآیند استفاده از آمار همبستگی با تحلیل رگرسیون چند خطی برای انتخاب معادله رگرسیون بهینه برای نمونه بر اساس همبستگی بین غلظت ماده آنالیزشونده و تغییر در پاسخ طیفی برای داده های با عدد موجی خاص یا ناحیه عدد موجی استفاده می شود .
Counts
اعداد: نسبت سیگنال خام اندازه گیری شده مورد استفاده در الکترونیک تشخیص فوتون به سیگنال مبدل آنالوگ به دیجیتال (A / D). بیشتر آشکارسازهای فوتونی مدرن از یک مبدل الکترونیکی ۱۶ بیتی A / D استفاده می کنند که با حداکثر شمارش سیگنال ۶۵۵۳۶=۱۶^۲ برای تشخیص در مقیاس کامل است، دامنه کامل شمارش ۰ تا ۶۵۵۳۶ است.
Curve resolution
وضوح منحنی: یکی از چندین روش تفکیک طیفهای پیچیده به شدت همپوشانی شده است. الگوریتم های رزولوشن ، باندهای رامان منفردی که طیف را تشکیل می دهند ، نشان می دهند. از توابع مختلف، از جمله منحنی های نرمال و لورنتزی، برای تقریب شکل طیف های مولفه ها استفاده می شود.
Cuvette (also cuvet)
کووت: ظرفی شفاف که در آن نمونه ها (معمولاً به صورت محلول) در مسیر نور طیف سنج ها قرار میگیرند. معمولاً دو طرف مساوی هستند (مثلاً یک سانتی متر مربع) در حالی که بعد سوم (ارتفاع) ، احتمالاً تا ۱۵ سانتی متر کشیده شده است. برای کار با اشعه ماورا بنفش ، مواد window به طور کلی کوارتز با OH پایین است. برای طیف سنجی مرئی ، از برخی از پلیمرها مانند پلی استایرن (PS) یا پلی متیل متاکریلات (PMMA) استفاده می شود. بعد z فاصله از قسمت زیرین نگه دارنده کووت تا مرکز پرتو انتقال یافته از اسپکتروفوتومتر است. PS یا PMMA برای رامان استفاده نمی شود زیرا این نوع پلیمرها پراکننده های کاملی از رامان هستند و منجر به سیگنال های پس زمینه بزرگی می شوند. مواد مناسب برای نگه دارندهای نمونه های رامان ، کلسیم فلوراید (CaF2) یا شیشه کوارتز است. برای اطلاعات بیشتر در مورد مواد استفاده شده برای نگه دارنده نمونه ، به window مراجعه کنید.
Czerny-Turner
Czerny-Turner: طراحی رایج یک تکفام ساز. شامل یک توری پراش مسطح (تخت) همراه با دو آینه مقعرهمسان است.
Dark current
جریان تاریک: سطح سیگنالی که آشکارساز (CCD) گزارش می کند در حالی که عملا هیچ نوری به آن نمی رسد. سیگنال اندازه گیری شده معمولاً به دلیل الکترونهای آزاد تولید شده در آشکارساز توسط انرژی حرارتی است و جریان تاریک در هنگام کم بودن سطح سیگنال ، نویز متدوالی است.
Dark field
زمینه تاریک: یک روش روشنسازی است که در میکروسکوپ استفاده می شود و نور مستقیم (بدون پراکندگی) تصویر را حذف می کند. این کار معمولاً با روشن کردن نمونه در یک زاویه بزرگ نسبت به جهت مشاهده انجام می شود.
Data
داده ها: در طیف سنجی ، دادهها نشان دهنده پاسخ به محرکها مانند پراکندگی رامان در فرکانسهای مختلف است. همچنین اشاره دارد به جمع آوری اعدادی که نتایج مستقیم اندازه گیری واقعی را نشان می دهند و بر اساس آن محاسبات برای تعیین مقادیر مورد نظر انجام می شود. فرمت معمول فایل داده¬¬ها برای طیف سنجی تحلیلی شامل AB SCIEX Data Explorer (.pkm) ، ASCII Table (.csv) ، Bruker (.XML) ، Excel (.xls) ، Finnegan (.asc) ، JCAMP DX (.dx) ، MatLab (.mat) ، mzData (.XML) ، PerkinElmer (.sp) ، Plain Text (.txt) ، Spectra-Calc ، Archival ، fixed point (.spc)، Thermo Galactic (.spc) ، Thermo Scientific Nicolet (. SPA) و XLM marked-up text (.XML). توجه داشته باشید که از این فرمت های داده برای مکعب داده های فرا طیفی رامان نیز استفاده میشود. اینها قالب داده های سه یا چهار بعدی برای رایج ترین تولید کننده های رامان خواهد بود.
Derivatives
مشتقات: در طیف سنجی، برای نشان دادن توابع مشتق اول تا چهارم طیف شدت (یا جذب) بر اساس فرکانس یا طول موج استفاده می شود. به طور کلی، الگوریتم Savitzky-Golay برای ایجاد طیف های اشتقاقی استفاده می شود.
Detector
آشکارساز: وسیله ای است که حساس به تابش الکترومغناطیسی در ناحیه فرکانسی (طول موجی) مد نظر است. خروجی دستگاه معمولاً یک سیگنال الکتریکی متناسب با شدت انرژی الکترومغناطیسی ورودی است. آشکارساز به طور کلی متناسب با تابشی که به عنصر آشکارساز وارد می شود سیگنال آنالوگ تولید می کند. این سیگنال آنالوگ با استفاده از مدار تقویت کننده و مبدل آنالوگ به دیجیتال (A / D) به سیگنال دیجیتال تبدیل می شود. همچنین آشکارساز غیرفعال و فعال را نیز ببینید. متداول ترین آشکارسازهای رامان، لوله¬های نوری چند برابرکننده (PMT) ، دستگاه های جفت کننده بار (CCD) یا آشکارسازهای آرایه ای فوتودیود (PDA) هستند.
Difference bands
باند اختلافی : مشابه باند های ترکیبی است که در آن دو یا چند باند رامان درگیر هستند. در باند اختلافی ، فرکانس مشاهده شده از دو باند متعامل، اختلاف فرکانس بین دو باند است که توسط این رابطه تعریف شده است:
Digital
دیجیتال: به رفتار دستگاههای خاصی (مانند رایانه¬ها) اشاره دارد که میتواند فقط در یکی از حالتهای گسسته عددی محدود واقع باشد. رایانه ها فقط می توانند در حالت های مرتبط با خروجی اجزای مختلف الکترونیکی باشند که سطح ولتاژ مربوط به حالت ۰ یا ۱ را نشان می دهند. چنین دستگاه حالت جامد حاوی اطلاعات یک رقمی باینری است. همچنین به بیت رجوع کنید.
Discriminant analysis
آنالیز تفکیک کننده: یک روش ریاضی برای شناسایی یا طبقه بندی داده ها با توجه به الگوهای تعریف شده قبلی است. این روش گاهی اوقات به عنوان آنالیز کیفی یا آنالیز طبقه بندی نامیده می شود.
Double-sided interferogram
الگوی تداخل دو طرفه: نمودار تداخل دارای “مرکز انفجار” است، همچنین به عنوان محل اختلاف مسیر صفر (ZPD) نامیده می شود. وقتی مسیر آینه ثابت و آینه متحرک در تداخل سنج یکسان باشند، الگوی تداخل در نقطه حداکثر تداخل قرار میگیرد. مرکز انفجار ممکن است در هر نقطه ای از داده¬های ثبت شده برای نمودار تداخل قرار گیرد. هنگامی که مرکز انفجار در مرکز الگوی تداخل قرار میگیرد، به آن تداخل دو طرفه گفته میشود (همچنین به عنوان تداخل نامتقارن شناخته می شود).
Electromagnetic spectrum
طیف الکترومغناطیسی: زنجیره ای از فرکانس هایی که شامل تابش الکترومغناطیسی هستند. دستگاه ها شدت تابش را در یک محدوده مشخص از طیف اندازه گیری میکنند و معمولاً نتایج اندازه گیری های خود را به عنوان مجموعه ای از مقادیر برخی تابع ها یا شدت اندازه گیری شده در فواصل (معمولاً) مساوی در محدوده ارائه می دهند. انرژی در سراسر طیف الکترومغناطیسی از تابش گاما (پرانرژی ترین و بالاترین فرکانس) تا امواج رادیویی (کم انرژی ترین و کمترین فرکانس) متغیر است. طیف بر حسب طول موج، عدد موج ، فرکانس یا انرژی بیان میشود. همچنین واحد تبدیل برای انرژی فوتون را نیز مشاهده کنید.
Electronic Raman spectroscopy
طیف سنجی رامان الکترونیکی : هنگامی که یک موج الکترومغناطیسی خارجی (میدان الکترونیکی) ، مانند نور لیزر، به الکترونهای پیوند درون یک مولکول اعمال میشود، یک گذار الکترونیکی می تواند رخ دهد که متفاوت از یک گذار ارتعاشی است. این گذار الکترونیکی منجربه پراکندگی رامان الکترونیکی بین باندی می شود که قابل مشاهده و متفاوت از پراکندگی رامان گذار ارتعاشی است.
Evanescent field
میدان ناپایدار: میدان نوری که در مرز دو محیط مختلف وقتی نور در محیط متراکم تحت بازتاب داخلی کلی قرار میگیرد، ایجاد میشود. در میکروسکوپ، میدان میرا در تولید تصاویر با وضوح فوق العاده کاربرد دارد. توجه داشته باشید که میدان میرا نقش مهمی در SERS ایفا میکند، یعنی میدان میرا تولید شده توسط پلاسمون¬های سطحی جایگزیده; همچنین به طیف سنجی رامان سطحی افزایشی (SERS) مراجعه کنید.
Extinction and extinction coefficient
خاموشی و ضریب خاموشی: این کلمات گاهی به ترتیب، جایگزین جذب و قابلیت جذب می شوند. این اصطلاحات بیشتر در فیزیک استفاده می شوند.
F# (F-Number)
F # (شماره F): مشخصه یک سیستم نوری است. نسبت فاصله کانونی به قطر مردمک ورودی است. این امر مستقیماً به جمع آوری نور و عمق خصوصیات میدان یک سیستم نوری مربوط می شود.
fano (Breit-Wigner-Fano) resonance
تشدید fano (Breit-Wigner-Fano): پراکندگی تشدیدی که یک شکل خط نامتقارن ایجاد می کند. این به دلیل تداخل درفرآیند پراکندگی تشدید با حالت¬های پس زمینه است.
Far-field Raman spectroscopy
طیف سنجی رامان میدان دور: این اصطلاحی است که گاهی به عنوان مترادف اصطلاح طیف سنجی رامان خود به خودی استفاده می شود.
Field
زمینه: در مدیریت پایگاه داده، بخشی از یک رکورد در یک پوشه شامل همان نوع اطلاعات از بخش مربوطه در سایر مدارک موجود در همان فایل است. این اصطلاح همچنین به میدان های مختلفی در فیزیک از جمله الکترونیکی ، مغناطیسی و گرانشی اشاره دارد. طبق تعریف مریام وبستر، “زمینه” “منطقه یا فضایی است که در آن یک اثر معین (مانند خاصیت مغناطیسی) وجود دارد.
Quantitative Analysis
آنالیز کمی: استفاده از ارتفاع پیک، نسبت باند یا مساحت پیک برای محاسبه مقدار ماده در یک نمونه ناشناخته.
Raleigh Scatter
پراکندگی ریلی: هنگامی که الکترونهای یک مولکول توسط لیزر به حالت مجازی تحریک می شوند این رویداد پراکندگی غالب است. این پراکندگی دقیقاً در همان طول موج لیزر فرودی اتفاق می افتد، بنابراین هیچ اطلاعات ارتعاشی در مورد نمونه ارائه نمی دهد. شدت آن از پراکندگی استوکس یا آنتی استوکس ۱۰۴ تا ۱۰۶ برابر بیشتر است بنابراین باید به طور موثر فیلتر شود.
Ratio %T
نسبت T%: با تقسیم شدت محاسبه شده در هنگام وجود نمونه در مسیر پرتو بر شدت محاسبه شده در حالت بدون نمونه محاسبه میشود (پس زمینه). این نسبت همچنین ویژگی های طیفی رایج، طیف تک پرتو مانند پیک های آب و CO2 را از بین می برد.
™Redundant Aperturing
دیافراگم اضافی: الگوی طراحی شده ما برای حذف انرژی مادون قرمز (با نام مستعار کانفوکال دوتایی و ظهور از یک نمونه در سیستم میکروسکوپ مادون قرمز. یک دیافراگم از راه دور پوششی) یک دیافراگم در یک صفحه بین منبع و نمونه قرار دارد و دیافراگم دیگری در یک صفحه بین نمونه و آشکارساز واقع است.
Reflachromat
رفلکرومات: طراحی ما برای شیئی نوع شوارتزشیلد با جبران کننده تنظیم پذیر برای ابیراهی کروی ناشی از ضخامت پنجره.
Reflection/Absorption
انعکاس / جذب: روشی برای اندازه گیری طیف جذب یک لایه جاذب روی یک زیر لایه بازتابنده است. تابش از طریق جاذب عبور می کند، از زیر لایه منعکس می شود و از طریق جاذب باز می گردد.
Remote Aperture
دیافراگم از راه دور: یک طرح تقسیم کننده پرتو نوری علمی حرارتی اختراع شده برای میکروطیف¬سنجی تقسیم کننده پرتو تصویر. پرتوی مادون قرمز که از یک منبع انرژی تابشی حاصل می شود، با آینه در صفحه دیافراگم قبل از نمونه، از نظر فیزیکی به دو نیم تقسیم می شود. انرژی تابشی منعکس شده از نمونه و برگشتی به صفحه دیافراگم از یک آینه به سمت آشکارساز منعکس میشود. تقسیم کننده پرتو بالاترین عملکرد بازتاب مادون قرمز را بدون آسیب رساندن به توان انتقال فراهم می کند.
Reprocess
پردازش مجدد: تبدیل فوریه داده های تداخل با استفاده از تنظیمات پارامتر تبدیل مختلف یا استفاده از پس زمینه متفاوت، برای یک طیف جهت بهبود داده های نهایی.
Reflectance Sampling
نمونه‌گیری بازتابی: روشی برای به دست آوردن طیف مادون قرمز به وسیله پراش اشعه مادون قرمز از نمونه
skew
انحراف، اصطلاحی است که به تغییرات سیستماتیک در خوانش ادوات آزمایشگاهی در مقایسه با استاندارد‌های آزمایشگاهی اطلاق میگردد.
به بیان دیگر کمترین و بیشترین میزان انحراف در حدود بالا و پایین اندازه‌گیری، یک دستگاه اندازه‌گیری آزمایشگاهی.
همچنین از این واژه برای بیان شیب در دادههای دو بعدی نیز استفاده میشود.
slit
شکاف، در اسپکترومترهای پاشنده تصویر شکاف بر روی آشکارساز منتقل میگردد و شکاف، پورت ورودی نور به درون سیستم است. هر چه شکاف عرض کمتری داشته باشد میزان تفکیک‌پذیری اسپکترومتر نیز بالاتر است.
شکاف‌ها با عرض های چند میکرونی تا چند ده میکرونی مرسوم هستند و بوسیله لیزرهای دقیق بر روی صفحات فلزی ایجاد می‌گردند.
slope
شیب، هم معنی واژه skew است. با این تفاوت که وقتی میزان انحراف معلوم و شناخته شده باشد از این واژه استفاده میگردد
smoothing
صاف‌سازی، استفاده از این اصطلاح در دادههای طیف سنجی به چندین فرآیند میتواند اطلاق گردد:
۱- برای بهبود نمایش طیفی
۲- برای کاهش و یا حذف نویزهای طیف
۳- برای کاهش تفکیک‌پذیری یک طیف جهت مقایسه با یک طیف دیگر که با تفکیک‌پذیری متفاوتی ثبت شده است.
۴- برای حذف عوامل تصادفی و سیستماتیک در ثبت طیف
صاف‌سازی از طریق حذف تغییرات شدید تصادفی، امکان نمایش بهتر طیف و انجام آنالیزهای چندمتغیره را فراهم می‌نماید.
پراستفاده‌ترین الگوریتم های صاف‌سازی شامل تبدیل فوریه از طیف (FT, FFT)، متوسط‌گیری (BOXCAR) و روش صاف‌سازی Savitzky-Golay است.
solvent
مایعی که برای حل شدن نمونه مورد آنالیز از آن استفاده میشود. معمولا آب و متانول خالص، مرسوم‌ترین حلالهای آزمایشگاهی هستند.
حلالهای مخصوص طیف‌سنجی با عناوینی همچون : spectrophotometer quality
spectro-quality یا spectro-gradeمشخص میگردد.
در طیف سنجی رامان مرسوم ترین حلال آب خالص است.
source
منبع، یک تابشگر انرژی الکترومغناطیسی است که انرژی لازم برای انجام آزمایش‌های طیف‌سنجی را فراهم می آورد. نور تولید شده توسط منبع در نواحی متفاوتی از طیف الکترومغناطیسی قرار دارد.
منابع تابش حرارتی برای تولید نور پیوسته در بازه مرئی تا فروسرخ، لامپ‌های قوس الکتریکی زنون و دوتریوم برای تولید نور در ناحیه فرابنفش و لیزرهای تک طول‌موجی در نواحی مختلف برای طیف سنجی رامان به عنوان منابع نوری در طیف سنجی بکار گرفته میشوند.
Spatially offset Raman spectroscopy (SORS)
در این روش طیف سنجی رامان نقطه جمع‌آوری نور پراکنده شده رامان، از نقطه محل فرود نور لیزر فاصله دارد. این اختلاف مکانی باعث میشود پراکندگی های رامان پخش شده در عمق ماده آشکارسازی و تحلیل شوند.
با جمع آوری و مقایسه طیف دریافت شده در نقاط مختلف میتوان اطلاعاتی از عمقهای مختلف ماده را بدست آورد. این آنالیزها شامل آنالیزهای چندمتغیره بر روی طیفهای دریافت شده است.
Spectral energy units
واحد انرژی طیفی، انرژی در طیف سنجی مولکولی و اتمی با واحدهای مختلفی بیان میگردد، استفاده از طول موج فوتون بری بیان انرژی آن با واحد میکرون (m)1/10^6 ، نانومتر (m)1/10^9 و آنگستروم (m)1/10^10 مرسوم است.
انرژی همچنین بر حسب فرکانس فوتون با واحد هرتز (Hz)، با واحد عکس طول‌موج (cm^-1) و همچنین الکترون ولت (eV) نیز بیان میگردد. در طیف سنجی رامان انرژی بر حسب اختلاف در عدد موج (اختلاف طول موج تابش شده و پراکنده شده) و بر حسب (cm^-1) بیان میگردد.
Spectral matching
تطابق طیفی، فرآیند شباهت سنجی طیف دریافت شده از یک نمونه در آزمایش و طیف استاندارد ثبت شده در کتابخانه برای شناسایی یا دسته بندی را گویند. در این فرآیند یک الگوریتم ریاضیاتی توسط رایانه طیف نمونه مجهول را با تک تک طیف های ثبت شده در کتابخانه مقایسه می‌نماید.
Spectral reconstruction
بازسازی طیفی، استفاده از الگوریتم های ریاضیاتی جهت استخراج طیف مواد تشکیل دهنده یک نمونه ترکیبی را گویند. در بازسازی طیفی همواره دو شرط باید رعایت گردد:
۱- میزان مشارکت هر جز (غلظت) در ترکیب با وزن‌های ریاضی هر طیف تطابق داشته باشد.
۲- و اجزا با یکدیگر همبستگی نداشته باشند (واکنش ندهند و ماده جدید ایجاد نکنند)
در صورتی هبستگی بین دو جزء ایجاد گردد، تاثیر این همبستگی به شکل یک باند جذبی در طیف بازسازی شده نمایان خواهد شد.
Spectrophotometer
اسپکتروفتومتر، دستگاهی است که برای اندازه‌گیری و ثبت طیف جذبی مواد در یک ناحیه طول موجی بکار گرفته میشود. گاهی این دستگاه را اسپکترومتر نیز می خوانند اما واژه درست برای این دستگاه اسپکتروفتومتر است.
این دستگاه به گونه‌ای طراحی شده است که تغییر طیف نمونه (I) نسبت به طیف رفرنس (I0) را اندازه‌گیری نماید. (I/I_0 )
Spectrum
طیف، طیف کوتاه شده طیف الکترومغناطیسی است. یک سری عددی از طول موج های متعلق به یک ناحیه الکترومغناطیسی است. به عنوان مثالی طیف مرئی یک سری از طوی موج هایی است که رنگ‌ها (۳۸۰ – ۷۰۰ نانومتر) را شامل می گردد.
در طیف سنجی واژه طیف، به نوع پدیده‌ای که سیستم اندازه‌گیری میکند دلالت خواهد داشت، به عنوان مثال یک طیف جذب ثبت شده توسط دستگاه:
نسبت شدت طولموجهای عبور کرده یا بازتاب شده از نمونه به شدت طول موج اولیه تابش شده به نمونه است (I/I_0 ). وقتی این نسبت برای یک سری طول موج رسم شود طیف جذب بدست خواهد آمد.
در طیف رامان، شدت پراکندگی هر فوتون استوکس یا آنتی استوکس ثبت میشود، سپس اختلاف عددموج فوتون پراکنده شده نسبت به فوتون تابشی و شدت آن به شکل یک زوج (Δν ̅ ,I) در نمودار ثبت میگردد. رسم یک سری از این نقاط برای همه فوتون های پراکنده شده، طیف رامان را تشکیل میدهد.
در طیف فلورسانس پس از تابش نور تحریک بر نمونه، یک دسته فوتون ثانویه که طول موجی متفاوت با طول موج تحریک دارند (معمولا بزرگتر) خلق می شوند. رسم طولموجهای تابش ثانویه بر حسب شدت هایشان، طیف فلورسانس را بوجود می آورد.
Spontaneous Raman spectroscopy
طیف‌سنجی رامان خودبه‌خودی، از این اثر همچنین به عنوان طیف سنجی رامان میدان دور (Far Field) نیز یاد میشود. این اثر هنگام تحریک با لیزرهای پیوسته رخ می دهد.
در این اثر کلاسیک رامان حدود ۰.۰۰۱ درصد از انرژی لیزر به فوتون های رامان تبدیل میشوند.
در اثر رامان خودبه‌خودی نوسانگرهای تحریک شده در نقطه کانونی لیزر، به شکل خودبه‌خودی و غیر همدوس تابش رامان میکنند.
طیف رامان به دست آمده، یک جمع از تابش همه نوسانگرهایی است که بدون رابطه فازی و شکل غیر همدوس برهم‌نهی شده‌اند.
در مقابل پدیده گسیل خودبه‌خودی رامان پدیده گسیل همدوس امان قرار دارد.
Standard deviation
انحراف معیار، یک اندازه‌گیری از میزان پخش دادهها حول مقدار متوسط داده‌هایی که دارای واحد یکسان هستند. انحراف معیار برای دادهها با فرمول زیر محاسبه میگردد:
Standard error of cross validation (SECV)
خطای استاندارد اعتبارسنجی متقابل، یک اندازه‌گیری از خطای برآورد است، که در محاسبه آن یک دسته از دادهها برای تولید کالیبراسیون و بخشی از نمونهها برای تأیید کالیبراسیون در نظر گرفته میشود. سپس این کار با یک گروه دیگر از داده ها برای کالیبراسیون و بخشی نیز برای تست تکرار میشود. طی چند مرحله خطاها محاسبه و میانگین گرفته میشوند.
این عملیات به طور کلی یک فرایند خودکار است که در آن برخی از نمونه ها از کالیبراسیون خارج می شوند تا در محاسبه خطای پیش‌بینی استفاده شوند. SECV معمولاً تخمین پایینی از خطای پیش‌بینی واقعی است. زیرا در این روش اکثر نمونه‌های تست و مجموعه مورد استفاده برای کالیبراسیون و اعتبار سنجی کاملاً مشابه هستند.
Standard error of estimate (SEE)
خطای استاندارد برآورد، یک اندازه‌گیری از میزان اختلاف انحراف معیار مربوط به دادههای کالیبراسیون و دادههای اندازه‌گیری شده توسط دستگاه.
در واقع کالیبراسیون بدست آمده از معادله رگرسیون، برای تست داده‌هایی که معادله رگرسیون را تشکیل داده اند در این حالت استفاده میشوند.
Standard error of prediction (SEP)
خطای استاندارد پیش بینی، یک معیار از میزان دقت دستگاه در اندازه‌گیری است. که در آن پس از بدست آوردن معادله کالیبراسیون، از داده‌هایی در تست کالیبراسیون استفاده میشود که در محاسبه معادلات رگرسیون استفاده نشده‌اند.
Standard normal variate (SNV)
Standard reference material
Standardization
استاندارد سازی، روش استانداردسازی مستقیم (Direct Standardization-DS) و استاندارد سازی مسقیم تکه‌ای (piecewise Direct standardzation-PDS) روش های مرسومی هستند که در فرآیند استانداردسازی دستگاه ها مورد استفاده قرار می گیرند.
روشهای DS و PDS گاهی به همراه برخی تصحیحات برای مقدار پیش بینی شده استفاده می شوند تا خطاهایی که در این روش ها تولید می شود، را بهبود بخشند.
Stand-off detection
تشخیص از راه دور، روش های اندازه گیری که درآن ها نمونه در فاصله نسبتاً دوری از اداوت اندازه گیری قرار دارد. در این روش ها نیازی به “تماس با نمونه” وجود ندارد.
غالبا در مواردی که اندازه گیری از یک نمونه خطرناک مانند مواد منفجره، مواد هسته ای یا نمونه‌های سمی مد نظر است. از این روش ها استفاده میشود.
استفاده از این روش ها در اکتشافات فضایی نیز بسیار مرسوم است.
و غالبا از طیف سنجی های لیزر پایه در این روش ها استفاده می شود.
Step-up search
جستجوی افزایشی، رهیافت پیدا نمودن بهینه ترین طول موج‌های لازم برای معادلات رگرسیون خطی در مدل‌های کالیبراسیون طول موج
Stimulated Raman
پدیده رامان القایی، یک روش طیف سنجی رامان است که در آن دو پالس لیزر با طول موج مرکزی متفاوت با کنترل قطبش ها (موازی یا عمود) به طور همزمان به نمونه برخورد میکنند.
هنگامی که اختلاف طول موج مرکزی لیزرها با یک گذار ارتعاشی مشخص در نمونه برابر باشد، سیگنال رامان تقویت خواهد شد.
قطبش پالس های لیزر، به طور موثری راستای مولکولها و مشخصات جهت گیری فضایی نمونه را مشخص می کند.
Stimulated Raman spectroscopy (SRS)
طیف سنجی رامان القایی، در طیف سنجی رامان القایی از لیزرهای پالسی پرتوان (برخلاف لیزرهای پیوسته در روش رامان مرسوم) استفاده می شود.
صرف استفاده از پالس های لیزر پرتوان باعث تقویت سیگنال پراکندگی رامان تا ۴۰-۵۰ درصد انرژی تحریک لیزر، خواهد شد.
با در نظر گرفتن اثر رامان القایی، در مجموع تقویت سیگنال نسبت به حالت گسیل خود‌به خودی رامان از مرتبه حدود ۴^۱۰ خواهد بود. که این باعت تقویت سیگنال به نویز در طیف خروجی خواهد شد.
Stokes shift
شیفت استوکس، عبارت است از پراکندگی‌هایی که طول موج پراکنده شده رامان در آن، بیشتر از طول موج تحریک اولیه باشند.
Raman effect را ببینید.
Stray light
نورهای سرگردان، نورها و تابش‌هایی که در مسیر طراحی شده برای طول موج های تحت اندازه‌گیری به آشکارساز نمی رسند.
این تابش ها در برخورد های متوالی به سطوح داخلی، المان های اپتیکی، نگه دارنده ها و بدنه دستگاه خود را به شکل تصادفی به آشکارساز می رسانند و باعت نوعی اختلال در اندازه گیری می شوند.
در مورد طیف سنجی رامان، بیشتر نورهای سرگردان از تابش ریلی یا همان طول موج لیزر تحریک ایجاد می شوند.
Striking a sample
Structured query language (SQL) database
SQL یک برنامه برای ساخت و دسترسی به دادهها است. بوسیله این زبان برنامه نویسی می توان به راحتی داده ها را طبقه‌بندی نمود و به آنها دسترسی داشت.
Sum of squares
جمع مجذورها، به معنی جمع مجذور یک سری از پارامترهای عددی در ریاضیات است.
از این پارامتر در محاسبه خطاهای اندازه‌گیری و همچنین معادلات رگرسیون بهره گرفته می شود.
Surface enhanced Raman spectroscopy (SERS)
طیف سنجی رامان تقویت شده سطحی (SERS)
در روش SERS نانوذرات فلزی (معمولا نانوذرات طلا یا نقره) در مجاورت نمونه قرار می گیرند و به واسطه ایجاد میدان های الکتریکی پر شدت (پدیده پلاسمونیک) در روی نمونه باعث تقویت سیگنال رامان از نمونه خواهند شد. میزان تقویت در این روش نسبت به حالت مرسوم رامان از مرتبه ۱۰^۱۰ خواهد بود.
این میزان تقویت به حدی بالاست که امکان شناسایی نمونه ها با مقادیر بسیار کم (ppm یا ppb) را بوجود می آورد. امکان آنالیز سلول‌ها ار کاربردها بیولوژیکی این روش است.
تعداد بسیار زیادی از پژوهش ها بر روی مواد، کاربردها و بهبودهای روش SERS تاکنون انجام شده است.
Surface enhanced resonance Raman spectroscopy (SERRS)
طیف سنجی رامان تقویت شده سطحی رزونانسی SERRS
در این روش دو تکنیک SERS و RR باهم ترکیب میشوند. یعنی طول موج لیزر تحریک بر پیک جذبی طیف UV-VIS نمونه انطباق دارد و علاوه براین نمونه در مجاورت نانوساختارهای تقویت کننده سیگنال رامان قرار گرفته است.
این روش باعت تقویت مجدد علاوه بر SERS خواهد شد.
Surface-enhanced spatially offset Raman spectroscopy (SESORS)
طیف سنجی رامان تقویت شده سطحی با جابجایی مکانی SESORS
در این تکنیک دو روش SERS و SORS با هم ترکیب میشوند. در بکارگیری این روش با استفاده از اپتیک سیستم های تصویرگیری از چند نقطه نمونه طیف‌گیری میشود. در فرآیند طیف‌گیری از چند نقطه، نانو ذرات تقویت کننده سیگنال رامان نیز در کنار نمونه حضور دارند.
Surface plasmon polariton enhanced Raman spectroscopy (SPPERS)
طیف سنجی رامان تقویت شده سطحی با پلاسمون پلاریتون SPPERS
در این تکنیک طیف سنجی رامان از یک لنز استوانه‌ای کوچک، برای تحریک میدان نزدیک (Near Field) نمونه‌های ریز و لایه نازک که روی لنز لایه نشانی شده اند استفاده می شود.
در این روش ناحیه اندازه گیری، مساحتی از مرتبه ۱۰۰μm^2 و ضخامتی در مرتبه چند نانومتر دارد.
در این روش برای آشکارسازی سیگنالهای تقویت شده در این ناحیه اندازه گیری، از اپتیک مخصوصی برای تحریک و جمع آوری سیگنال استفاده می شود.
Sample Compartment
محفظه نمونه: محفظه ای در داخل طیف سنج یا لوازم جانبی که می توان نمونه را برای تجزیه و تحلیل جایگذاری کرد.
Sampling Spectrum
طیف نمونه برداری: طیف ماده در حال تجزیه و تحلیل است.
Schwarzchild Objective
شیئی شوارتزشیلد: یک طراحی خاص دو آینه ای از یک بازتابنده نوری که به عنوان شیئی میکروسکوپ استفاده میشود.
Sensitivity
حساسیت
(۱) توانایی دستگاه برای تشخیص مقادیر کمی از ماده ای که از نویز متمایز است.
(۲) توانایی تشخیص شانه ها در پیک ها و پیک های کوچک احاطه شده توسط ویژگی های نویز در خط مبنا با استفاده از دستور Find Peaks.
(۳) توانایی انتخاب شانه ها در پیک ها و پیک های کوچک احاطه شده توسط ویژگی های نویز برای پردازش خودکار پیک.
(۴) توانایی تشخیص مشکلات جمع آوری داده ها با استفاده از بررسی کیفیت طیفی در جدول کیفیت در جعبه محاوره ای تنظیم آزمایش.
Shoulder
شانه: برامدگی کوچک یا تغییر در انحنای کنار پیک. شانه ممکن است نشان دهنده وجود یک پیک کوچک باشد که توسط پیک بزرگ پنهان میشود.
Smooth
صاف: بهبود ظهور طیف با کاهش نوسانات ناشی از نویز. هموار سازی همیشه منجر به کاهش وضوح میشود.
Spatial Definition
تعریف فضایی: توانایی تعریف یک منطقه نمونه برداری مشخص در میکروسکوپFTIR.
Spectral Range
رنج طیفی : محدوده فرکانس های موجود در یک طیف
Spectrum Title
عنوان طیف: توصیف مفیدی از طیف که به همراه طیف ذخیره میشود. وقتی طیف انتخاب میشود عنوان یک طیف در کادر عنوان ظاهر میشود.
Spherical Aberration
انحراف کروی: هنگامی که پرتوی تک رنگ که از محیط خارجی لنز عبور میکند با اشعه هایی که از مرکز عبور می کنند، متمرکز نشود. تصویر کم و بیش تار است.
Sample Single Beam Spectrum
طیف نمونه تک پرتو: طیف تک پرتو از طریق تابش پرتو مادون قرمز به یک نمونه به دست می‌آید. معمولا نسبت این طیف‌ها به طیف پس‌زمینه گرفته میشود تا طیفهای جذبی یا عبوری به دست آیند.
Sample Spectrum
طیف نمونه : در واقع به طیفی اتلاق میشود که در تفریق طیفی، طیف مرجع از کل طیف کم میشود.
Sampling Depth
عمق نمونه‌گیری: در طیف‌سنجی فتوآکوستیک (Photoacoustic spectroscopy (PAS)) ، عمق نمونه‌ای است که در آن عمق ۶۳ درصد از سیگنال فتوآکوستیک اندازه‌گیری میشود.
Sealed Liquid Cells
از این ظروف در به دست آوردن طیف مایعات به روش نمونه‌گیری بازتابی استفاده میشود. این سلول از دو پنجره KBr تشکیل شده است که به وسیله یک جداکننده از هم جدا میشوند. این سلول‌ها با مایع مورد آزمایش پر میشوند. سپس در معرض پرتو مادون قرمز قرار میگیرند.
Search Algorithm
الگوریتم جستجو: در جستجوی کتابخانه، از محاسبات ریاضی برای مقایسه دو طیف استفاده میشود. در این محاسبات یک ضریب کیفیت ضربه (Hit Quality Index (HQI)) به دست می‌آید. در واقع هرچه مقدار این ضریب بیشتر باشد، طیف به دست آمده از اندازه‌گیری‌ها به طیف مرجع نزدیک تر است.
Search Report
گزارش جستجو: گزارش نهایی جستجو. در گزارش نهایی، نتایج در جدولی درجه بندی میشوند. این درجه بندی بر اساس کیفت ضربه انجام میگیرد.
Sidelobes
Smoothing
روشی است که در آن طیف برای کاهش میزان نویز دستکاری میشود. در این روش میزان متوسط جذب (یا عبور) گروهی از نقاط (به این نفاط پنجره اسموسینگ گفته میشود) محاسبه میشود و میزان جذب متوسط در مقابل عدد موج رسم میگردد. اندازه پنجره اسموسینگ در واقع تعداد نقاط برای متوسط گیری را تعیین میکند.
Specular Reflectance
بازتاب منظم: نوعی بازتاب است که از روی سطوح صاف و صیقلی و براق مانند آینه منتشر میشود. در این بازتاب زاویه فرودی با زاویه بازتابی برابر است. از این نوع بازتاب در تکنیک نمونه‌گیری بازتابی، برای به دست آوردن طیف مادون قرمز استفاده میشود.
Standards
استانداردها: در تجزیه و تحلیل‌های کمی، به نمونه‌هایی که حاوی غلظت‌های مشخصی هستند، نمونه استاندارد گفته میشود. میزان جذب این نمونهها اندازه‌گیری شده و در کالیبراسیون مورد استفاده قرار میگیرند.
Subtraction Factor
فاکتور تفریق: در تفریق طیفی، عددی است که در طیف مرجع (قبل از اینکه از طیف نمونه کم شود) ضرب میشود.
Subtrahend
Teaching set
Terahertz
تراهرتز، ناحیه ای از طیف الکترومغناطیسی که بین ۱۱^۱۰×۳.۰_۱۳^۱۰×۱.۲ هرتز (Hz) است را می گویند. و گاهی نیز این ناحیه را فروسرخ دور می‌نامند.
در طیف سنجی رامان ناحیه تراهرتز به ناحیه از طیف اطلاق می گردد که نزدیک مبدا طیف رامان باشند (شیف های رامان کوچک). این ناحیه متناظر با گذارهای کم انرژی ارتعاشی در مولکول هستند.
Tip enhanced Raman spectroscopy (TERS)
طیف سنجی رامان تقویت شده پراب TERS
در این نوع طیف سنجی روش طیف سنجی رامان با روش های SPM (Scanning Probe Microscope) همانند AFM ترکیب می گردد.
در این تکنیک از یک پراب AFM با اندازه ۱۰ تا ۲۰ نانومتری برای توپوگرافی سطح و طیف سنجی رامان تقویت شده استفاده می شود. مکانیزم تقویت سیگنال رامان همانند SERS میدان های چگالیده الکتریکی پلاسمونیکی هستند، با این تفاوت که در TERS به جای استفاده از نانوذرات کلوئیدی از یک سوزن فلزی با ابعاد نانو برای تقویت سیگنال رامان بهره گرفته می شود. پراب نانومتری در هر نقطه، در مجاورت نمونه که قرار گیرد، لیزر تحریک با تابش بر نوک پراب یک ناحیه با میدان های تقویت شده ایجاد خواهد کرد که باعث تقویت و ثبت سیگنال رامان می شود.
Tracer
شناساگر، یک شناساگر (که با عناوینی از جمله استاندارد فوتومتریک یا استاندارد داخلی نیز نامیده می شود،) به نمونه هایی که برای کالیبراسیون در آنالیزهای کمی مورد استفاده قرار میگیرند اضافه می شود. سیگنال رامان شناساگر برای نرمالیزه کردن نمونه هایی با غلظت متفاوت مورد استفاده قرا می گیرد.
Transform
تبدیل، عملیات ریاضی که یک تابع با یک متغیر را به یک تابع یکتا با متغیر دیگر تبدیل میکند. از مرسوم ترین تبدیلات میتوان به تبدیل لاپلاس یا تبدیل فوریه اشاره نمود.
Transmission
انتقال انرژی موج الکترومغناطیسی از یک محیط با ضریب شکست مشخص را گویند. در اپتیک معمولا به عبور نور از المان ها اپتیکی (شیشه) یا هوا اطلاق می گردد.
Transmittance
ضریب عبور، T به ضریبی اطلاق می گردد که نشان دهنده نسبت نور راه یافته (I) به درون ماده در مرز ماده، در مقایسه با میزان نوری است که در ابتدا به مرز برخورد نموده است(I0). T=I/I_0
مقدار ضریب را بین ۰ تا ۱۰۰ درصد یا بین صفر تا ۱ بیان می کنند و بیشتر در طیف سنجی های جذبی-عبوری و فروسرخ کاربرد دارد.
Truncate
t-test
Two dimensional (2D) correlation spectroscopy
طیف سنجی همبستگی دو بعدی، به ترکیب اطلاعات دو طیف که منجر به ایجاد یک داده جدید که از روی محاسبه میزان همبستگی این دو طیف محاسبه می گردد، اطلاق می شود.
در اندازه گیری های دو بعدی، این داده جدید اطلاعات مفیدی درباره نمونه هایی که در نقاط مختلف دارای فشار یا دمای متفاوت هستند ارائه می کند.
همچنین می توان از این تکنیک برای ترکیب طیف های یک نمونه در دو ناحیه طیفی (به عنوان مثال: ناحیه NIR و IR) یا ترکیب طیف های رامان با طیفIR یا هر طیف دیگری استفاده نمود.
Targeting
هدف گذاری: قرار دادن دیافراگم تعریف شده در صفحه نمونه بین منبع و نمونه در میکروسکوپ مادون قرمز.
Transmittance Spectrum
طیف عبوری: کسری از تابش در هر طول موج که از طریق یک نمونه عبور میکند و به صورت زیر بیان می شود:
I0شدت تابش فرودی است
I شدت تابش خروجی از نمونه است
عبور اغلب به صورت درصد بیان می شود. در مادون قرمز، طیف های عبوری معمولاً به صورت%T در مقابل عدد موج رسم می شوند.
Thermal Wave
موج حرارتی: در طیف سنجی فتوآکوستیک، گرما در یک نمونه، در اثر جذب نور مادون قرمز، لایه نشانی میشود. در اثر این لایه نشانی گرما به سطح نمونه جریان پیدا میکند.
Throughput Advantage (Jacquinot Advantage)
یکی از مزیت FTIR نسبت به سایر دستگاههای پراکندگی این است که در FTIR همه تابش‌ها به یک باره با آشکارساز برخورد میکنند. که به موجب آن سیگنال به نویز افزایش می‌یابد.
Transmission Sampling
نمونه‌گیری عبوری: یک روش نمونه‌گیری است که در آن پرتو مادون قرمز از داخل نمونه عبور میکند. در این روش نمونهها را معولا رقیق میکنند تا مقادیر جذب را در محدوده اندازه‌گیری تنظیم کنند.
Unit conversions for photon energy
تبدیل واحد انرژی فوتون، بیان انرژی فوتون در واحد طول موج، فرکانس یا عدد موج را گویند و با روابط زیر بیان می شود:
عدد موج (cm^-1) به طول موج (nm):
USP (United States Pharmacopeia)
USP (فارماکوپیا ایالات متحده): یک سازمان خصوصی، داوطلبانه و غیرانتفاعی که در سال ۱۸۲۰ تأسیس شده است. USP علم و هنر پزشکی و داروسازی را تشویق و ترویج میکند با انتخاب تحقیق و آزمایش و سایر روشهای مناسب و با نام بردن مواردی از این دست،همانطور که قبلا استفاده شده در پزشکی و دارو سازی با فرمول هایی برای مقدمات، با ایجاد یک استاندارد یکنواخت و راهنما برای استفاده افرادی که در پزشکی و داروسازی در ایالات متحده آمریکا شراکت می کنند و به موجب آنها هویت، قدرت و خلوص این داروها و پزشکی به درستی مشخص میشود. USP همچنین فرمولهایی مانند: نتایج تحقیق و روشهای آزمایش، لیستی از اعضا، داروسازان و به طور کلی پزشکان ایالات متحده را در فواصل مناسب چاپ و توزیع می کند.
Variable
متغیر، هر کمیتی که در معادلات ریاضی دستخوش تغییر شده و یک کمیت دیگر را نتیجه دهد. در طیف سنجی و در معادلات رگرسیون مربوط به کالیبراسیون دو نوع متغیر وجود دارد:
متغیر مستقل X: این متغیر شامل طیف های نمونه است و هر پارامتر یا اطلاعاتی که به همراه طیف به عنوان اطلاعات ورودی وارد معادلات می شود.
متغیر وابسته Y: که شامل اطلاعات ترکیبات مواد یا اطلاعات کمی نمونه ها می شود.
Variance
واریانس، جذر انحراف معیار را گویند. این پارامتر در آمار دارای اهمیت ویژه ای است. چرا که همانند جمع مجذورها، میتوان نشان داد واریانس کل مجموع حاصل واریانس ها (خطاها) است.
Voight profile
شکل خط وویت، این شکل خط حاصل ترکیب شکل خط خطوط رامان (لورنتسی) با شکل خط گاوسی است. این پروفایل بهترین تقریب برای شکل خط خطوط اندازه گیری شده در سیستم های طیف سنجی است.
Validation Wheel
چرخ اعتبار: چرخ داخل دستگاه که شامل استانداردهایی است که برای تأیید نتایج عملکرد مورد استفاده قرار می گیرد.
™View-Thru
™View-Thru : ترتیبی است که امکان مشاهده همزمان دیافراگم و کل قسمت نمونه را فراهم می کند.
Wavelength
طول موج، انرژی الکترومغناطیسی بوسیله موج های سینوسی در فضا منتشر می شود و فاصله بین دو قله متوالی از این موج سینوسی را طول موج گویند.
در طیف سنجی فاصله این دو قله را برحسب نانومتر یا عدد موج بیان می کنند.
Wavenumber
عدد موج، به عددی که به عکس طول موج اطلاق میگردد. در بیان دیگری به تعداد دوره‌های موج در واحد طول (که معمولا سانتی‌متر است) گویند. بنابراین واحد عدد موج (cm^-1) خواهد بود.
در طیف سنجی جذبی UV VIS معمولا از طول موج (nm) استفاده میکنیم. اما در طیف سنجی IR جذبی از عددموج (cm^-1) استفاده می کنیم.
به عنوان مثال ۲۵۰۰ نانومتر معادل (cm^-1)4000 است.
در طیف سنجی رامان نیز از واحد عدد موج برای بیان شیفت رامان بهره می گیریم. از رابطه زیر برای تبدیل واحد بین طول موج و عدد موج میتوان بهره گرفت:
Wavenumber correction
Window
پنجره اپتیکی، یک شیشه اپتیکی با سطوح صاف و موازی است که در ورودی اداوات اپتیکی نصب میشود. این پنجره ها برای جلوگیری از ورود غبار، رطوبت و سایر آلودگی‌ها به درون سیستم اپتیکی نصب میشوند.
پنجره های اپتیکی همچنین برای قرارگیری نمونه در برخی از دستگاه ها استفاده می شود.
در مواردی که ناحیه UV مد نظر است استفاده از پنجره های اپتیکی کوارتز الزامی است. در ناحیه مرئی پنجره های پلیمری را نیز میتوان به کار گرفت. مرسوم نوع پلیمرها پلی‌استایرن و PMMA هستند. برای طیف سنجی های NIR و رامان غالبا پنجره های کوارتز و BK7 مناسب هستند.
در ناحیه IR پنجره های سدیم کلرید، پتاسیم برمید، کلسیم فلوراید، منیزیم فلوراید، باریم فلوراید، کادمیوم تلوراید، نقرع کلرید و ژرمانیوم، زینک سلناید، زینک سولفید، مرسوم هستند.
Working distance (WD)
فاصله اپتیکی عدسی، یکی از مشخصات مهم آبجکتیوهای میکروسکوپ است و عبارت است از فاصله لنز جلویی آبجکتیو تا نمونه.
Water Cooled Source
منبع خنک شده با آب: منبع مادون قرمز که درجه حرارت آن توسط جریان آب یا مایع خنک کننده دیگر کنترل میشود.
Wings
بال‌ها: بخشی از تداخل در مواردی که شدت آن کم یا زیاد باشد.
x-axis
محور X، در کاربرد های طیف سنجی این محور غالبا محور طول موج یا عدد موج یا فرکانس است.
x-shift
شیف محور افقی، هنگامی که یک طیف توسط چندین دستگاه مختلف ثبت شود ممکن است محور افقی این طیف ها در هنگام مقایسه، باهم اختلاف اندکی داشته باشند.
در این زمان محور افقی را جابجا میکنیم تا کمترین اختلاف را داشته باشیم.
این کار با جابجایی طیف روی محور افقی برای منطبق شدن با طیف دیگری است.
x-unit conversion
تبدیل واحد X، تبدیل واحد محور افقی به واحد های اندازه‌گیری دلخواه شامل طول موج، عدد موج، فرکانس، انرژی فوتون و…
y-axis
محور عمودی در طیف، در کاربردهای طیف سنجی این محور غالبا نشان دهنده شدت، پراکندگی و دامنه است.
Zap tool
Zero filling
z-dimension
راستای Z، در کاربردهای اپتیکی معمولا طول مسیر طی شده توسط نور درون ماده را با این پارامتر نشان میدهند.
Zero path difference (ZPD)
اختلاف مسیر صفر، در تداخل سنجهای اپتیکی معمولا نور در دو کانال هدایت میشود و در نهایت مجددا با هم ترکیب میشوند. در حالت های که طول مسیر اپتیکی طوری باشد که بیشترین تداخل سازنده در درون تداخل سنج اتفاق بیفتد، شرایط ZPD رخ داده است. یعنی طول مسیر اپتیکی دو کانال صفر شده است.